Kronika Archiwum
Dnia 30 marca 2023
odbyło się spotkanie w Muzeum Miejskim w Bieruniu pt.: "Konserwacja najstarszej księgi metrykalnej z Bojszów (osobliwe zapisy, niespotykane kompaturki, unikatowe rozwiązania) z zasobu Archiwum Archidiecezjalnego w Katowicach".
Spotkanie zostało zorganizowane w związku z zakończeniem konserwacji najstarszej księgi metrykalnej z parafii Narodzenia Świętego Jana Chrzciciela w Bojszowach (chrzty z lat 1653–1725, śluby z lat 1653-1707). Konserwację przeprowadzono w ramach konkursu Naczelnej Dyrekcji Archiwów Państwowych „Wspieranie działań archiwalnych 2022”.
O stanie zachowaniai 370-letniej księgi metrykalnej (dudki), o poszczególnych etapach konserwacji oraz o tym co zostało odnalezione w jej trakcie opowiadały dyplomowane konserwatorki papieru i skóry: dr Katarzyna Kwaśniewicz i mgr Danuta Skrzypczyk.
Z kolei dr Wojciech Schäffer – dyrektor Archiwum Archidiecezjalnego w Katowicach przedstawił interesujące zapisy, które zawiera księga z Bojszów, zaprezentował wyjątkość księgi na tle innych z zasobu Archiwum oraz wyjaśnił czego dotyczą i skąd pochodzą kompaturki (makulatura aktowa) m.in. z 1629 roku odnalezione w oprawie dudki.
* * *
Grudzień 2022
KONSERWACJA PEŁNA 5 KSIĄG METRYKALNYCH A.D. 2022
(sprawozdanie)
Czwarty raz z rzędu Archidiecezja Katowicka Kościoła Rzymskokatolickiego, złożyła przygotowany przez dyrektora Archiwum Archidiecezjalnego wniosek o dofinansowanie konserwacji ksiąg z zasobu tegoż archiwum.
Projekt przesłany do Warszawy w ramach konkursu WSPIERANIE DZIAŁAŃ ARCHIWALNYCH (edycja 2022) przeszedł pozytywną ocenę i został rekomendowany do przekazania dofinansowania z Naczelnej Dyrekcji Archiwów Państwowych (NDAP).
Tym razem wniosek dotyczącył pięciu ksiąg metrykalnych z trzech parafii z terenu obecnej Archidiecezji Katowickiej:
„Konserwacja pełna pięciu ksiąg metrykalnych (XVII-XVIII-wieczne dudki z parafii: w Bojszowach, Ćwiklicach i Żorach) z zasobu Archiwum Archidiecezjalnego w Katowicach”.
Projekt zajął 1 miejsce na 17 wniosków dofinansowanych. Był jednym z 33 ocenionych pozytywnie na 39 które przesłały instytucje i stowarzyszenia do konkursu Naczelnej Dyrekcji Archiwów Państwowych.
Wykaz dofinansowanych instytucji i kwoty przeznaczonych środków w 2022 roku:
FRAGMENT OPINII NAUKOWEJ
„Poddanie konserwacji wymienionych ksiąg i udostępnienie ich w pracowni naukowej w formie skanów stanowiłoby nieocenione źródło informacji w badaniach naukowych dotyczących śląskich wsi rycerskich, pochodzącej z Rzeczypospolitej szlachty osiadłej na terenie byłego pszczyńskiego wolnego państwa stanowego (obie wsie należały w okresie objętym wpisami do rodu Zborowskich ze Zborowa), a także w genealogii śląskich rodów.”
dr Rafał Obetkon
Konserwacja 5 dudek z trzech górnośląskich parafii z kościołami: w Bojszowach (księga chrztów i ślubów), Ćwiklicach (śluby i pogrzeby) oraz Żorach (śluby i pogrzeby) z XVII-XVIII wieku oraz ich digitalizacja została sfinansowana ze środków Archidiecezji Katowickiej (10%) oraz dotacji (90%) Naczelnego Dyrektora Archiwów Państwowych w ramach konkursu „Wspieranie działań archiwalnych 2022”. Złożony projekt dotyczący konserwacji wyżej wymienionych ksiąg metrykalnych zajął pierwsze miejsce spośród 17 rekomendowanych do dofinansowania Naczelnemu Dyrektorowi Archiwów Państwowych.
Kwota przyznana Archidiecezji Katowickiej w 2022 roku wyniosła 71 388 złotych brutto. Razem z poprzednimi projektami złożonymi w konkursie „Wspieranie działań archiwalnych” w 2020 i 2021 roku na odnowienie i digitalizację dotacja w ciągu trzech lat wyniosła blisko 200 000 zł (dokładnie: 195 390 zł). Dzięki wsparciu Naczelnego Dyrektora Archiwów Państwowych oraz wkładom własnym w ostatnich latach pełnej konserwacji poddano aż 18 obiektów. Dla historii Górnego Śląska i osób mających tu swoje korzenie są to materiały bezcenne… Poza odnowieniem stron z danymi genealogicznymi spisanymi na kartach ksiąg dzięki konserwacji opraw pozyskano wiele unikatowych artefaktów, a także ustalono nieznane dotąd informacje.
W 2020 roku w trakcie prac nad rybnickimi dudkami konserwatorki papieru i skóry odkryły judaik (fragment modlitewnika na święto Sukot), wykorzystany jako półskórek oraz na trzech innych oprawach datę „1573” która została odciśnięta radełkiem introligatorskim na skórze razem wizerunkami 4 ewangelistów. Co interesujące w kolejnym roku odnowiony został inny obiekt z parafii w Lędzinach z identycznymi zdobieniami i datą. Konserwacja XVII–wiecznej księgi chrztów z tej parafii pozwoliła ustalić wykonującym prace nieznany dotąd sposób zdobienia papieru obłóczkowego przy pomocy radełka introligatorskiego…Odkryto również w półskórku księgi fragment pergaminowej karty, zaś w obiekcie z Suszca barwny kawałek papieru marmurkowego. Również dudki poddane konserwacji w 2022 roku odkryły swoje tajemnice.
Szerzej na temat wyżej wymienionych prac i odkryć można przeczytać w artykule, jaki ukazał się w grudniowym numerze periodyku Archiva Ecclesiastica (nr 15/ 2022). [wstęp artykułu można znaleźć na samym dole ninniejszej informacji]
Kontakt:
Naczelna Dyrekcja Archiwów Państwowych
ul. Rakowiecka 2D, 02-517 Warszawa
Telefon: (22) 565-46-00
www.archiwa.gov.pl
ndap@archiwa.gov.pl
Rękopiśmienna księga przeznaczona do konserwacji znajdowała się w bardzo złym stanie. Utworzona została z dwóch bloków o różnych formatach, dlatego karty od 61 strony są mniejszego rozmiaru. Księga posiadała uszkodzenia spowodowane działaniem owadów oraz grzybów pleśniowych. Po przeprowadzeniu prac konserwatorskich obiekt oprawiono w półskórek z użyciem zachowanych elementów papieru obłóczkowego. W postaci artefektów zachowano arkusze zadrukowanego papieru (m.in. z datą: 1630 rok), który pierwotnie służył do wykonania tektur oprawy, czyli kompaturek. Stanowią one dziś nowe i ciekawe źródło badań naukowych.
Obie księgi oprawione zostały w pergamin, co może świadczyć o tym, że już w XVIII wieku posiadano dużą świadomość ich wartości. Niestety przetrwały one do naszych czasów mocno uszkodzone, zdeformowane i odkształcone. W trakcie prac konserwatorskich karty po oczyszczeniu i wypłukaniu zostały zreperowane, zaś ze skór wykorzystanych do opraw usunięto wielowiekowy brud, natłuszczono je i ponownie zamontowano. Nie było to łatwym zadaniem ponieważ pergamin skurczył się o około dwa centymetry. Z opraw i w tym przypadku odłączono kompaturki w postaci arkusza papieru z zapisem nutowym.
Żorskie księgi metrykalne zachowały się w bardzo złym stanie. Brak okładek oraz poprzerywane nici szycia spowodowały zabrudzenia i zniszczenia kart dudek, a w szczególności na ich krawędziach. Zostały one wszystkie poddane kąpieli i naprawione przy użyciu specjalistycznych bibułek japońskich. Używano jedynie usuwalnych materiałów i technik, by zapewnić bezpieczeństwo konserwowanym obiektom. Prace przeprowadziły dr Katarzyna Kwaśniewicz oraz mgr Danuta Skrzypczyk - konserwatorki papieru i skóry z wieloletnim doświadczeniem w zakresie ochrony materiałów archiwalnych.
Powyższe fotografie ukazujące poszczególne etapy konserwacji oraz ich efekt końcowy są fragmentem dokumentacji konserwatorskiej i zostały wykonane przez dr Katarzynę Kwaśniewicz.
Na wiosnę 2023 roku (marzec, kwiecień, maj) zaplanowano w instytucjach kultury Bierunia, Pszczyny i Żor spotkania z mieszkańcami dotyczące w całości poddanych konserwacji ksiąg. W ich trakcie możliwe będzie poznanie poszczególnych jej etapów i odnalezionych kompaturek oraz najciekawszych zapisów z treści ksiąg.
dr Wojciech Schäffer
Archiwum Archidiecezjalne w Katowicach
„Fakt, że mimo wielu wojen, jakie przetaczały się przez okolice Rybnika,
[księgi metrykalne od 1638 roku – przyp. W. Sch.]
dotrwały do naszych czasów niemal kompletne,
nakłada na ich właścicieli obowiązek zachowania ich dla kolejnych pokoleń.
Na pewno fachowa konserwacja pozwoli zabezpieczyć te źródła w oryginałach
na kolejne stulecia, a ich profesjonalna digitalizacja dotrzeć do nich
szerszemu gronu badaczy oraz pasjonatów lokalnej historii.” [1]
Konserwacja pełna sześciu ksiąg metrykalnych z zasobu Archiwum Archidiecezjalnego w Katowicach
(dudki z Tychów, Suszca i Lędzin) przeprowadzona w ramach konkursu
„Wspieranie działań archiwalnych 2021” z perspektywy zleceniodawcy.
Przytoczony na początku cytat z opinii naukowej z 21 maja 2020 roku, przygotowanej na potrzeby złożenia wniosku w konkursie Naczelnej Dyrekcji Archiwów Państwowych (dalej: NDAP) wskazuje na kilka istotnych aspektów funkcjonowania archiwum oraz celów ich działalności. Po pierwsze uświadamia nam, że niektóre z parafii dysponują księgami metrykalnymi, które nie są pozbawione braków (lub w skali kilku wieków są one minimalne). Ciągłość zapisów od I połowy XVII wieku do dziś stanowi cenną wartość poznawczą dla osób chcących ustalić dane nie tylko członków poszczególnych rodzin, czy rodów szlacheckich, ale także informacje o rozwoju miejscowości oraz rzemiosła i przemysłu. Po drugie autor wskazuje na fakt iż rządca, któremu powierzono cenne materiały nie powinien być bierny. Musi on podejmować działania, aby jak najlepiej przechować je przez kolejne stulecia. Do obowiązków zwierzchnika takich instytucji jak archiwa (np. dyrektora), należy zatem również podejmowanie działań, które mają polepszyć nie tylko warunki lokalowe ich przechowywania, ale także ich stan zachowania [2]. Ma temu służyć m.in. konserwacja, na końcu której (jest to docelowe działanie) jest możliwość dostępu do cyfrowej wersji ksiąg po wykonanej digitalizacji. Na tej długiej drodze od momentu odnalezienia czy też wytypowania do renowacji cennej księgi, do tego ostatniego z etapów, gdzie dane, które zawiera są przeglądane przez naukowców lub genealogów-hobbystów niezbędna jest ingerencja profesjonalnych konserwatorów.
Zabiegi te poza tym, że są czasochłonne oraz wymagają znajomości technik i materiałów, są również bardzo kosztowne. Wielu instytucji posiadających archiwalia, które z punktu widzenia historii Polski są bezcenne (niekoniecznie pochodzące z okresu średniowiecza, jak np. dokumenty pergaminowe), nie stać na przekazanie ich do fachowej konserwacji. Siłą rzeczy czekają one na swój lepszy czas. Naprzeciw tym wyzwaniom i problemom wychodzi konkurs Naczelnego Dyrektora Archiwów Państwowych, który obejmuje „działania związane z opracowaniem, udostępnianiem oraz zabezpieczaniem materiałów archiwalnych wchodzących w skład ewidencjonowanego niepaństwowego zasobu archiwalnego” [3]. Materiały zgromadzone w archiwach kościelnych, co do których sporządzone zostały inwentarze poszczególnych zespołów i zbiorów, jak najbardziej wpisują się w ten zakres. Poniżej przedstawiony zostanie dotychczasowy udział w konkursie NDAP, charakterystyka poddanych konserwacji materiałów oraz ustalone dzięki niej interesujące dane, a także odnalezione artefakty i informacje.
Przypisy:
[1] Fragment opinii naukowej dr. Bogdana Klocha – dyrektora Muzeum im. o. Emila Drobnego w Rybniku na temat znaczenia najstarszych rybnickich ksiąg metrykalnych (oryginał dołączony został do wniosku złożonego do Naczelnego Dyrektora Archiwów Państwowych w 2020 roku).
[2] Działalność ta wpisana jest także w Statut Archiwum Archidiecezjalnego w Katowicach, gdzie wśród celów i zadań w §5 odnaleźć można następującą informację: „Archiwum spełnia następujące zadania: a. gromadzi, zabezpiecza, przechowuje, inwentaryzuje oraz opracowuje materiały archiwalne;[…] c. przeprowadza konserwację materiałów archiwalnych;”, zob. https://archiwum.archidiecezjakatowicka.pl/pl/index/statue (dostęp: 28 października 2022 roku).
[3] Zob. https://www.gov.pl/web/archiwa/wspieranie-dzialan-archiwalnych-rok-2019 (dostęp: 20 października 2022 roku), s. 2.
* * *
Dnia 29 stycznia 2015
W sali Miejskiego Ośrodka Kultury w Lędzinach przy Placu Farskim miała miejsce prelekcja dotycząca ks. Pawła Kontnego (rodem z Paprocan) zamordowanego 70 lat temu przez sowietów. Należał on do Zgromadzenia Chrystusowców i jako wikary miejscowej parafii zginął w obronie czci kobiet, zastrzelony dnia 1 II 1945 roku. Materiały na temat genealogii rodziny, jego życia, kształcenia oraz okoliczności śmierci zaprezentował dr Wojciech Schäffer – kustosz Archiwum. Spotkanie zostało zorganizowane przez MOK w Lędzinach oraz przy zaangażowaniu osób, m. in. Bogusława Żogały, którym historia tej miejscowości jest bardzo bliska i pragną zachować informacje dla kolejnych pokoleń. Na prelekcji obecni byli krewni ks. Pawła Kontnego – członkowie rodzin Kontny oraz Czardybon, przedstawiciele władz miasta i radni oraz mieszkańcy Lędzin. W spotkaniu uczestniczyła także córka Józefa Gorczeńskiego z Łazisk Dolnych, który był chrzestnym ks. P. Kontnego. Nieznane dotąd zdjęcia – które przechowuje w rodzinnych zbiorach – pozwoliły uzupełnić wiedzę na temat zmarłego tragicznie chrystusowca. W zakończeniu prelegent odczytał fragment kroniki parafialnej z relacją ks. Jana Klyczki – od 1940 roku administratora parafii lędzińskiej – dotyczącej wkroczenia armii sowieckiej do Lędzin i okoliczności śmierci wikarego Pawła Kontnego w pierwszych dniach „wyzwolenia”. Po zaprezentowaniu materiałów W. Schäffer otrzymał od władz miasta okolicznościowy dyplom z podziękowaniem za wygłoszony wykład oraz kwiaty.
Po spotkaniu zgromadzeni przeszli na pobliski cmentarz i złożyli wiązanki na grobie ks. P. Kontnego oraz odmówili wspólnie modlitwę. Towarzystwo Chrystusowe podejmuje działania, aby ks. Paweł Kontny ogłoszony został błogosławionym Kościoła katolickiego jako jeden z grona Męczenników Wschodu (1917-1989).
* * *
Dnia 2 grudnia 2013
Na Wydziale Teologicznym Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach odbyła się promocja publikacji Archiwum Archidiecezjalnego w Katowicach pt. „Księgi metrykalne w Archiwum Archidiecezjalnym w Katowicach. Przewodnik po zespole”.
Spotkanie prowadził kanclerz Kurii Metropolitalnej w Katowicach ks. dr Adam Pawlaszczyk. Spostrzeżeniami doświadczonego archiwisty podzielił się mgr Piotr Matuszek starszy kustosz Archiwum Państwowego w Katowicach. Autorzy książki dr Halina Dudała i dr Wojciech Schäffer przedstawili historię centralizacji ksiąg metrykalnych w diecezji katowickiej, różnorodność samych ksiąg oraz omówili poszczególne elementy publikacji pod względem przydatności dla użytkowników. Całości patronował ks. prof. dr hab. Jerzy Myszor – redaktor serii wydawniczej „Źródła do dziejów Kościoła katolickiego na Górnym Śląsku”.
Fot. 1. Ks. dr hab. Antoni Bartoszek – dziekan Wydziału Teologicznego UŚ, ks. dr Adam Pawlaszczyk – kanclerz Kurii Metropolitalnej w Katowicach, dr Halina Dudała – Dyrektor Archiwum Archidiecezjalnego w Katowicach, dr Wojciech Schäffer – kustosz tegoż archiwum, mgr Piotr Matuszek – starszy kustosz Archiwum Państwowego w Katowicach / Fot. 2. Ks. dr A. Pawlaszczyk, dr H. Dudała, dr W. Schäffer, mgr P. Matuszek
Fot. 3. Ks. dr A. Pawlaszczyk, dr H. Dudała, dr W. Schäffer, mgr P. Matuszek / Fot. 4. Strona tytułowa prezentacji
Fot. 5. Dudki z XVII-XVIII wieku w różnych okładzinach / Fot. 6. Fragmenty wpisów na wewnętrznych stronach ksiąg metrykalnych pochodzące z XVIII wieku
* * *
Dnia 20 sierpnia 2013
Liczba wejść na naszą stronę internetową, od początku jej uruchomienia, przekroczyła 500 tysięcy! W ostatnim okresie czasu 75% wejść stanowili nowi odwiedzający, a 25% stali bywalcy. Najwięcej odwiedzin było z terenu Polski (73%), następnie Niemiec (18%), USA (2%), a także m.in. z Australii, Szwajcarii, Chile, Egiptu i wielu innych krajów świata.
* * *
24 czerwca 2013
Archiwum Archidiecezjalne gościło uczniów Zespołu Szkół Zakonu Pijarów Matki Bożej Królowej Szkół Pobożnych z V i VI klasy szkoły podstawowej, którzy uczestniczyli w lekcji archiwalnej. Uczniom towarzyszyli nauczyciele: mgr Aneta Lubecka i mgr Łukasz Cyran. Zajęcia prowadził kustosz Archiwum – dr Wojciech Schäffer, który wprowadził uczniów w klimat średniowiecza także za pomocą stroju z epoki. Uczniowie poznali tajniki warsztatu średniowiecznego skryby, dowiedzieli się czym i na czym pisano, jak sporządzano inkaust, z czego wytwarzany był pergamin i papier czerpany. Omówiono także lokację na prawie niemieckim (wydanie dokumentu) oraz przywołano dawne dzieje Polski i Litwy. Na przykładzie unii w Krewie zawartej w 1385 r. uczniowie mogli przekonać się naocznie, jak uwierzytelniano dokument w wiekach średnich .
Wprowadzenie / Uczniowie piszą gęsim piórem
Dr Wojciech Schäffer prezentuje najstarszą pieczęć ze zbiorów archiwalnych / Ostrzenie gęsiego pióra
Dr Schäffer prezentuje najstarszy dokument pergaminowy ze zbiorów archiwalnych / Uczniowie przygotowują kopię dokumentu unii w Krewie
Symboliczny moment podpisania unii / Przygotowanie laku
Dr Schäffer odciska pieczęć na dokumencie / Prezentacja pięknie zdobionej księgi
Uczniowie sporządzają pieczęć opłatkową / Przygotowana przez uczniów i kustosza Archiwum kopia dokumentu potwierdzającego unię w Krewie
* * *
12 kwietnia 2013
Dnia 12 kwietnia 2013 roku Archiwum Archidiecezjalne w Katowicach odwiedził znawca dyplomatyki – mediewista dr Roman Stelmach z Archiwum Państwowego we Wrocławiu (kierownik Oddziału I – materiały archiwalne powstałe do zakończenia II wojny światowej w 1945 r., wytworzone przez organizacje i instytucje). Odpowiedział on na nasze zaproszenie i prośbę dotyczącą oceny dokumentów pergaminowych, jakie nasze Archiwum posiada w swoim zasobie.
Dr Roman Stelmach
Dr Wojciech Schäffer - kustosz i dr Roman Stelmach / Dr Roman Stelmach i dr Halina Dudala - dyrektor
* * *
20-24 sierpnia 2012
W dniach 20-24 sierpnia 2012 roku w Brisbane we wschodniej Australii odbył się 17 kongres Międzynarodowej Rady Archiwów (ICA – International Council on Archives). Wzięło w nim udział około 1000 osób z ponad 90 krajów z całego świata, w tym także o tak „egzotycznie” brzmiących nazwach jak Vanuatu, Burkina Fasso czy Palau...
Dr W. Schäffer i dr H. Krajewska z archiwistą z Fidżi (Opeta Alefaio) / Dr W. Schäffer z Erickiem Boamah – pochodzącym z Ghany (obecnie w Nowej Zelandii)
Dr W. Schäffer z delegacją z Omanu / Mitsuoki Kikuchi i Emiko Nakamii – delegaci z Narodowego Archiwum Japonii
Z Victorem Fonesca z Narodowego Archiwum Brazylii / Z archiwistkami z krajów Pacyfiku: od lewej: V. Puipui (Papua Nowa Gwinea), N. Ngirakamerang (z Palau), W. Schäffer (Polska), T. Perez. (Sfederowane Stany Mikronezji), J. Baibuni (Papua NG)
W tym roku Polskę reprezentowało aż 11 uczestników, w tym m. in. Naczelny Dyrektor Archiwów Państwowych dr hab. Władysław Stępniak, Dyrektor Archiwum PAN dr Hanna Krajewska czy archiwiści i wykładowcy z uniwersytetów w Częstochowie, Poznaniu i Szczecinie. Archiwum Archidiecezjalne w Katowicach, którego reprezentantem był dr Wojciech Schäffer (kustosz), było jedynym spośród polskich archiwów kościelnych, które zaznaczyło swoją obecność na tym wielkim spotkaniu archiwalnym w Brisbane.
Dr Wojciech Schäffer po przylocie na lotnisko w Brisbane 20 VIII 2012 i w pierwszym dniu kongresu
Tegoroczny kongres skupił się na dwóch podstawowych problemach, a zarazem wyzwaniach współczesnej archiwistyki: digitalizacji zbiorów oraz archiwizacji danych, jakie prawie każdy z nas gromadzi na twardym dysku swojego komputera, na płytach CD czy w internetowej skrzynce pocztowej. Uczestnicy konferencji mieli każdego dnia do wyboru udział w wykładach połączonych z prezentacją, które odbywały się w ośmiu salach równocześnie. Kustosz AAKat wziął udział m. in. w wykładach dotyczących digitalizacji zbiorów i ich nowoczesnego przechowywania, nowych tendencji w dziedzinie budowy archiwów, zabezpieczenia fotografii na przykładzie Narodowego Archiwum Australii oraz projekcie związanym z setną rocznicą wybuchu i zakończenia I wojny światowej.
W trakcie wykładu dr Sebastiana Barteleit (Niemcy) „Building archives for the Future” / W trakcie zjazdu liczne firmy prezentowały akcesoria (m. in. do niszczenia insektów i grzybów) i urządzenia (np. skanery do książek) / W trakcie wykładu Jeana-Baptiste Auzel (Francja) „The French Archives and the commemoration of Word War I”
Dnia 8 sierpnia 2012 roku w Sydney część polskich archiwistów wzięła udział w spotkaniu z konsulem generalnym RP w Australii Danielem Gromannem oraz Polonią z Sydney i okolic. W trakcie spotkania dr Hanna Krajewska, dr Julia Dziwoki oraz dr Maciej Jasiński przedstawili zebranym informacje na temat spuścizn. Wywiązała się także żywa dyskusja na tematy związane z materiałami, jakie są w posiadaniu Polaków zamieszkujących Australię oraz wiedzy jaką posiadają, którą należałoby zarejestrować. Zebrani próbowali także ustalić co należy zrobić, aby zachować spuścizny dla kolejnych pokoleń, opracować je i rozpropagować zarówno w Australii, jak i w Europie.
Przywitanie gości przez konsula D. Gromadna. W tle polscy prelegenci: dr. Julia Dziwoki, dr. Maciej Jasiński, dr. H. Krajewska / Przedstawiciele Polonii z Sydney i okolic z konsulem generalnym RP
Goście z Polski z konsulem generalnym D. Gromannem. Od lewej u dołu:
A. Domalanus, H. Krajewska, D. Gromann, J. Dziwoki. Rząd środkowy: M. Chodkowska, W. Schäffer, M. Jasiński; u góry: T. i A. Chodkowscy.
* * *
Lipiec 2012
Z kongresem ICA w Brisbane łączył się także konkurs w którym dr Wojciech Schäffer – kustosz naszego Archiwum zajął II miejsce. Uczestnicy mieli za zadanie przesłać projekt w którym centralną postacią miał być miś koala – który jest jednym z symboli Australii. Dr W. Schäffer nawiązał w projekcie do poprzedniego kongresu, który cztery lata temu odbył się w stolicy Malezji. Napis wokół misia koala trzymającego zwinięty pergamin brzmi: „Last time THE INTERNATIONAL COUNCIL ON ARCHIVES was held in Kuala Lumpur, so… now it had to be THE LAND OF KOALA BEAR :) AUSTRALIA” (Ostatnim razem Międzynarodowa Rada Archiwów miała miejsce w Kuala Lumpur, więc teraz to musiał być kraj misia koala :) Australia).
Nagrodą za drugie miejsce był dwudniowy pobyt w Tangalooma Resort na Moreton Island – trzeciej co do wielkości wyspie piaszczystej na świecie – 40 km na wschód od wybrzeży Australii (http://www.tangalooma.com/info/home/). Projekt dr W. Schäffera został wydany na okazjonalnej karcie, dzięki dr Hannie Krajewskiej – Prezes Polskiego Towarzystwa Archiwalnego i rozdany uczestnikom kongresu w Brisbane…
Dr W. Schäffer w Brisbane przy tablicy ze swoją pracą konkursową 21 VIII 2012 (nr 15). W lewym górnym roku z nr 10 praca Szkota, która zajęła I miejsce / Przed przystanią dla statków z biletem w ręku do TANGALOOMA WILD DELPHIN RESORT 23 VIII 2012 / Dr W. Schäffer już na wyspie Moreton Island
Zdjęcie z balkonu hotelu. Na horyzoncie widać wybrzeże kontynentu australijskiego / <= 18 000 kilometrów ARCHIWUM ARCHIDIECEZJALNE W KATOWICACH :) / Zachód słońca na południowej półkuli…
* * *
Dnia 3 listopada 2011
Ukazała się książka formacyjna dla kandydatów na ministranta autorstwa pracownika naszego Archiwum p. Damiana Gruchlik. Książka zawiera 20 spotkań ułożonych według z góry określonego schematu ułatwiającego przeprowadzenie spotkania. Podręcznik formacyjny zawiera aneksy, w których znalazły się m.in.: słowniczek liturgiczny, rysunki naczyń i szat liturgicznych, hymny i modlitwy ministrantów.
* * *
Dnia 29 października 2011
W czasie konferencji naukowej w Tarnowie zorganizowanej przez tamtejsze Archiwum Diecezjalne na czele z ks. mgr Stanisławem Tokarskim, dr Halina Dudała i dr Wojciech Schäffer zaprezentowali referaty połączone z pokazem slajdów. Organizatorzy konferencji jako temat przewodni przyjęli „Parafialne księgi metrykalne”. Referat dyrektor Archiwum Archidiecezjalnego w Katowicach dr Haliny Dudały dotyczył „Nowoczesnych form zabezpieczania i udostępniania ksiąg metrykalnych w archiwach kościelnych” – m. in. digitalizacji, przechowywania i opracowania ksiąg metrykalnych oraz nadzoru archiwalnego nad materiałami przechowywanymi w archiwach parafialnych. Z kolei kustosz AAKat dr Wojciech Schäffer omówił „Historię ksiąg metrykalnych”, sięgając do genezy ich pojawienia się w historii. Omówił także przełomowe wydarzenie jakim był w tym względzie sobór trydencki oraz przedstawił problemy z wprowadzeniem ksiąg metrykalnych na ziemiach polskich.
Krzyż w sali konferencyjnej / Pracownicy Archiwum z ks. mgr Stanisławem Tokarskim
Konferencja naukowa w Auli Wyższego Seminarium Duchownego w Tarnowie zbiegła się nieoczekiwanie z radosną informacją o nominacji przez Papieża Benedykta XVI-go na nowego Arcybiskupa Katowickiego – dotychczasowego biskupa tarnowskiego Wiktora Skorca.
Ogłoszenie nominacji ks. bpa Wiktora Skorca na arcybiskupa katowickiego
Pracownicy Archiwum z biskupem nominatem w Tarnowie / Plakat informujący o konferencji
W godzinach popołudniowych pracownicy Archiwum Archidiecezjalnego mieli okazję zapoznać się z zasobem Archiwum Diecezjalnego w Tarnowie, w tym z najstarszą księgą metrykalną (dutką), której pierwsze zapisy pochodzą z 1579 roku.
* * *
Dnia 24 października 2011
Liczba wejść na naszą stronę (od momentu jej uruchomienia dnia 17 października 2009 r.) przekroczyła 250 tysięcy. Przyrost liczby odsłon można przedstawić następującą tabelą:
| L.p. | Liczba wejść na stronę www | Przyrost | Okres czasu | Liczba miesięcy |
| 1. | 100 000 | (0-) 100 000 | 17 X 2009 - 30 I 2011 | 15,5 |
| 2. | 200 000 | 100 000 | 30 I 2011 - 18 VIII 2011 | 7 |
| 3. | 250 000 | 50 000 | 18 VIII 2011 - 24 X 2011 | 2 |
Największą popularnością na naszej stronie internetowej cieszy się zakładka BAZY DANYCH oraz KWERENDY METRYKALNE. Jeśli chodzi o kraj pochodzenia użytkowników i kontynent, który zamieszkują, to najwięcej wejść od momentu jej uruchomienia odnotowano dla Polski, następnie Niemiec i Wielkiej Brytanii. Chętnie z informacji zawartych na poszczególnych podstronach korzystają internauci z innych krajów Europy – szczególnie jej zachodniej części. Wejścia osób z innych kontynentów odnotowano dla Ameryki Północnej (Kanada, USA), Ameryki Południowej (Brazylia, Argentyna), Afryki (Namibia), Azji (Japonia i Filipiny) oraz Australii.
Mamy nadzieję, że poza odwiedzinami na naszej stronie internetowej dla wielu z Państwa będzie to wstęp do osobistej wizyty w naszym Archiwum.
* * *
Dnia 1 września 2011
Powstały dwa stanowiska komputerowe w pracowni udostępniania zbiorów, które umożliwiają samodzielne przeglądanie zdigitalizowanych ksiąg metrykalnych z zasobu naszego Archiwum. Poszukiwaczom swoich korzeni, studentom, doktorantom, pracownikom naukowym i historykom udostępniono 122 księgi metrykalne z 23 parafii terenu archidiecezji katowickiej. Korzystanie z ksiąg metrykalnych wymaga znajomości języka łacińskiego i niemieckiego gotyku, gdyż większość udostępnionych ksiąg powstała w XVII, XVIII i XIX wieku.
Fragmenty zapisów z ksiąg metrykalnych
* * *
Dnia 30 sierpnia 2011
W pracowni naukowej udostępniony został księgozbiór podręczny, składający się z kilku tysięcy woluminów. Księgozbiór tworzą książki zarówno o tematyce historii Śląska, jak również Polski i Kościoła. Znajdziemy w nim także wiele biografii, monografii miejscowości i parafii. Z księgozbioru mogą korzystać użytkownicy pracowni udostępniania zbiorów.
* * *
Dnia 2 czerwca 2011
W czasie konferencji naukowej w Toruniu dr Wojciech Schäffer odczytał w Bibliotece Uniwersyteckiej referat dr Haliny Dudały - dyrektor naszego Archiwum. Odczyt odbył się w ramach Wiosennych Spotkań Archiwalnych IV, które w tym roku poświęcone były "Zarządzaniu archiwami i dokumentacją". Referat dyrektor H. Dudały nosił tytuł "Problemy zarządzania archiwum kościelnym na przykładzie Archiwum Archidiecezjalnego
w Katowicach".
Plakat informujący o sesji naukowej
Robert Degen ??, prof. dr hab. Halina Robótka, dr Wojciech Schäffer, dr Marlena Jabłońska
dr Marlena Jabłońska, prof. dr hab. Halina Robótka, dr Wojciech Schäffer, dr Hanna Krajewska, Dariusz Greń
Herb Torunia na ratuszu miejskim / dr Wojciech Schäffer przed pomnikiem Mikołaja Kopernika
* * *
Dnia 3 lutego 2011
W wigilię wspomnienia św. Weroniki, w holu Archiwum nad kserokopiarką, umieściliśmy ramę z wizerunkami tej świętej. Jest ona patronką m.in.: bieliźniarek, praczek, tkaczek, handlarzy płótnem, FOTOGRAFÓW, a także idąc z duchem czasów osób OBSŁUGUJĄCYCH KSEROPOKPIARKĘ…
* * *
Dnia 30 stycznia 2011
LICZBA WEJŚĆ na naszą stronę (od momentu jej uruchomienia dnia 17 października 2009 r.) PRZEKROCZYŁA 1 0 0 TYSIĘCY. Bardzo dziękujemy za zainteresowanie.
* * *
Dnia 30 listopada 2010
Archiwum odebrało kolejne 500 zamówionych teczek z tektury bezkwasowej na akta dwóch zespołów archiwalnych. Teczki dostarczyła firma Beskid PLUS.
* * *
Dnia 25 października 2010
Zakupiono w firmie Beskid PLUS specjalny ODKURZACZ DO CELÓW ARCHIWALNYCH, który pozwala dokładniej czyścić materiały ze zbiorów Archiwum. Odkurzacz posiada filtr HEPA, który zatrzymuje 99,97% zanieczyszczeń me4chanicznych, a także komórki grzybów, pierwotniaków, bakterii i większość wirusów. Wraz z odkurzaczem w zestawie znajduje się również 8 różnego typu końcówek, 2 elastyczne węże, filtry oraz torba z paskiem na ramię.
* * *
Dnia 13 października 2010
Do Archiwum przybył kolejny transport bezkwasowych pudeł na księgi metrykalne. Tak jak poprzednim razem, pudła dostarczyła firma Beskid PLUS.
* * *
Dnia 30 września 2010
W Muzeum Miejskim w Tychach o godz. 17 otwarta została wystawa „Jak Wiktoria i Jan Drobowie zbudowali młyn”. W czasie inauguracji swój wykład wygłosił kustosz naszego archiwum dr Wojciech Schäffer, a zarazem wnuk tyskiego młynarza Franciszka Ciwisia, który użyczył na wystawę kilka bardzo ciekawych eksponatów i dokumentów związanych z powstaniem młyna. Wystawa zorganizowana została z okazji 100-lecia powstania zabytkowego młyna przy ul. Starokościelnej.
