Ciekawostki z ksiąg metrykalnych...
Przeglądając karty poszczególnych ksiąg metrykalnych spotykamy nazwiska osób chrzczonych, biorących ślub lub pogrzebanych na miejscowych cmentarzach, które w naszej subiektywnej ocenie są nietypowe, oryginalne lub dziwne… Czasem wynika to z fonetycznego zapisu nazwiska przez osobę, która wpisywała dane do ksiąg, a czasem ze specyfiki regionu, w którym przyszło im żyć – Górnego Śląska, gdzie przenikała się gwara Ślązaków, z wpływami języka polskiego, niemieckiego oraz czeskiego. Oryginalne wydają nam się także nazwiska niemieckie, które po przetłumaczeniu mają ciekawie brzmiącą formę.
Postanowiliśmy jakiś czas temu je zbierać i zestawić, a dziś chcemy podzielić się nimi z Państwem…
Życzymy miłej lektury, uśmiechu na twarzy, a czasem także zdziwienia...
Pracownicy Archiwum
Nazwiska podajemy w oryginalnej pisowni, a w nawiasie rok jego wystąpienia i parafię.
Wiele ze zgromadzonych przez nas nazwisk powstało przez zestawienie dwóch wyrazów, z których najczęściej powtarzającą się frazą jest WODA:
CEDZIWODA (1798 Lyski); BURZYWODA (1825 Woszczyce); PISZCZYWODA (1653 Rybnik); WARZIWODA (1668 Rybnik)
PLASZCZYMĄKA (1830 Bogucice); KWASIGROCH (1851 Pstrążna); MRZYGŁOD (1862 Rybnik); CHUDOGEBA (1711 Rybnik); BOLIBRZUCH (1825 Woszczyce); TWARDOCHLYB (1927 Tychy); MIĘSOPUST (1893 Dąb);
MALIGŁOWKA (1858 Dziećkowice); BLADYBONK (1768 Mikołów); ZAJUNCZYKOPIETZ (1807 Lyski); MOCZYGEMBA (1894 Dąb); PIERDZIWOŁ (1842 Bogucice); WOZIPIWO (1870 Bogucice); TRZĘSIMIECH (1880 Radzionków); SKOCZYKŁODA (1779 Mikołów); KURZYWILK (1867 Katowice); STRĄCIWILK (1864 Katowice); STAWINOGA (1775 Lyski); KURZYDYM (1871 Tychy);
RŻABKA (1846 Woszczyce); VOYKISS [zapewne Fajkis] (1893 Dąb); KRÖHL [zapewne Król] (1908 Katowice); XYSTUS (1804 Pstrążna);
BIZON (1826 Pogrzebień); MAŁPA (1752 Pszczyna); CITRONA (1825 Bujaków);
SAUERBIER [Kwaśne piwo] (1865 Chorzów); BREITKOPF [Szeroka głowa] (1928 Michałkowice); WEINKOPF [Winna głowa] (1873 Tychy); NUSSBAUM [Drzewo orzechowe] (1919 Pawłów);
NIEWIEM (1862 Michałkowice), ZAYUTRO (1822 Lędziny); SWIĘTY (1836 Lyski); DALIBÓG (1869 Katowice); CZUĆMOK (1831 Mikołów); NIESYTO oder POZYRACZ (1780 Mikołów); NAYDUCH (1845 Krzyżowice); JEZUSEK (1851 Pstrążna); BEMBYN (1898 Lipiny); FIGOŁUSZKA (1894 Pszczyna); GLAGLA (1898 Lipiny); BUDADA (1770 Łąka); SCHREK (1822 Rybnik);
i "kilka nowych" nazwisk zebranych w ostatnim czasie... prawdziwą kopalnią była tu parafia w Radzionkowie : )
Katowice 02 marca 2010
MIELIMONKA (1851 Lyski); NIEJODEK (1890 Radzionków); GŁODEK (1829 Bieruń Stary); PIĆ (1897 Radzionków); PIFKO (1886 Radzionków); SOLIPIWO (1883 Radzionków); PIEPRZYCA (1890 Radzionków); JAJONEK (1898 Radzionków); ANIOŁ (1898 Radzionków); ANIOŁEK (1804 Mysłowice); SZATAN (1884 Radzionków); KUSIDŁO (1888 Radzionków); JUDAS (1898 Radzionków); KULPA (1856 Lyski);
JAKOKTOCHCE (1885 Radzionków); FIGIEL (1893 Bieruń Stary); RZĄDZA (1895 Katowice); NAGI (1899 Bieruń Stary); NIEROBIŚ (1869 Radzionków); MAŚCIBRZUCH (1887 Radzionków); KWAK (1885 Radzionków); NIEZGODA (1907 Radzionków); KOCINOGA [w późniejszych zapisach jak KOZINOGA] (1902 Radzionków); ANZOG (1907 Radzionków); BOMBA (1883 Radzionków); PRENDKI (1898 Radzionków); SMIGA (1902 Radzionków), KONOWOL [czasem w formie KONOFOL] (1887 Radzionków); NIEDURNY (1887 Radzionków); ROZUMEK (1889 Bieruń Stary); KUJON (1850 Kochłowice); POSTRACH (1879 Lipiny); BABILAS (1850 Lyski);
SCHWIERZY (1900 Radzionków); SCHLĄZOK [czasem w formie SCHLONSOK] (1887 Radzionków);
WYPUKOŁ (1887 Radzionków); COPHITO [Kopyto?] (1719 Bojszowy); JESCH [Jeż?] (1881 Lipiny); XIGWER (1802 Lędziny)
CANIBAL (1896 Lipiny); KAMELA [czyżby Kamela jednopuklato? – wielbłąd jednogarbny?] (1894 Radzionków); GORYLL (1867 Lyski); PELIKAN (1906 Radzionków); PAPAJA (1883 Radzionków); OTTAWA (1892 Bieruń Stary); AKSAMIT (1892 Bieruń Stary); BURGUND (1891 Bieruń Stary); MASSON (1883 Lipiny); MOSQUA (1847 Lyski);
KLEINMICHEL [czyżby od Klein Michael? Mały Michał] (1888 Radzionków); SALZBURG [Solny zamek] (1895 Radzionków); SAUERMANN [Kwaśny człowiek] (1892 Radzionków); FEINBIER [Cienkie lub Delikatne piwo] (1887 Radzionków); SCHUSSBIER [Odrobina piwa] (1900 Przyszowice); DREIHAHN [Trzy koguty] (1898 Piekary Śląskie); SCHNEEFUSS [Śnieżna stopa] (1895 Radzionków); LINDEGRUND [Lipowa ziemia] (1883 Radzionków); FREIWALD [Wolny las] (1849 Lyski); SCHWERTHALTER [Trzymający miecz] (1905 Halemba);
GILGE (1900 Radzionków); WIOŁKATA (1890 Radzionków); GONIWIECHA (1890 Radzionków); KOLIBABA (1894 Radzionków); TLUCZYKUNT (1903 Radzionków); DARMOCHWAL (1912 Zabrze); WOZIGNOJ (1892 Radzionków); PSIKUTA (1884 Radzionków);
Katowice 14 stycznia 2013 roku.
NOWE NAZWISKA ŚLĄZAKÓW :)
GORY-WODA vel GOREWODA ( 1787 i 1790 Lyski); PALIWODA (1762 Lędziny); WOIWODA (1823 Połomia);
PANIENKA (1866 Michałkowice); NIEUŻYŁA (1885 Chorzów); OPARZONY (1674 Dębieńsko); PIELUCHA (1689 Dębieńsko), OBZERA (1886 Dębieńsko); CZORNO NOGA (1738 Bojszowy); PRZYJEMNY (1819 Mysłowice); KOCHANEK ( Szopienice); ZMYŚLONY (1932 Chorzów); OPALONY (1893 Lipiny), BRUDNY (1885 Przyszowice); KURZISYN (1859 Bogucice); STOGNIEW (1873 Michałkowice); SCHLACHETNY (1770 Przyszowice); SKOCZYLAS (1873 Chorzów); KUPILAS (1927 Lędziny); MILICIA (1842 Mikołów); BUFFO (1889 Mikołów); PSIPSER (1792 Suszec); KOCILAMINANSKI (1791 Mikołów);
UNIWERSAL (Chorzów); FRANCUS (1802 Pstrążna); ENGLISCH (1879 Mikołów); KRZYŻOK (1871 Rogów);
Osobną kategorię nazwisk stanowią te – pochodzące od śląskich słów:
SOGLOWEK [poduszka] (1912 Chorzów); PARYZOL [parasol] (1876 Szopienice); KOKOT [kogut] (1876 Szopienice 1876); FLASCHKA [butelka] (1894 Wola); RUBY [gruby] (1723 Lędziny); UJEK [wujek] (1883 Szopienice 1883); SWACZYNA [podwieczorek] (1858 Wodzisław Śląski); RYCHLIKOT (1724 Lędziny); DZIADZIA (1802 Lyski); GANDZIWEŁNA ( 1802); MIŚ (1749 Lędziny); KRZYWIGŁOWKA (1682 Lędziny); HANDYNOGA (Lędziny); NIEWIDOMEK (Lędziny); LYCHOTA (1667 Żory) i WONTLY (1670 Żory); ZAJUŻ (1891 Bielszowice); NIECHCIAŁ (1890 Bielszowice); GOLIBRODA (1662 Żory); POCHOPIN (1869 Bielszowice); CIEMNOCZOŁOWSKA (1924 Katowice)
SYA [Szyja ?] (1745 Lędziny); PODESCHFA (1808 Lyski); WONSCHIK [Wąsik ?] (1857 Bielszowice)
CIEMNORUSS (1687 Lędziny); NOCCNIK (1755 Lędziny); von NOSS (1907 Chorzów), PALUPOKI (1906 Chorzów); SMOK (1845 Bieruń); KARZEŁEK (1883 Bielszowice); TROLL (1861 Woszczyce); STRASSI BAGNA [straszy na bagnach ?] (1635 Żory); KRZYWOGLOWKA – Żory 1634. KOLIKONIA Żory 1636, KOLIPIONTEK Wirek 1909, KOLI OCZKO (1762 Żory); NAGI (1899 Bieruń Stary); PODPIRACZ (1665 Żory); HULANKA (1665 Żory ); NIESLONY (1738 Przyszowice); NIESMACZNY ( Woszczyce); ŻARLOCK (1763 Żory); NICPOŃ (1833 Goczałkowice); PLAPLA (1656 Żory); BOCHCIAŁ (1742 Lędziny),
GALILEICYK (Lędziny); BARABAS (1745 Lędziny); HIOB (1886 Szopienice); PAPIEŻ (1853 Bogucice);
POKLUDNIĄNKA nieślubne (1753 Lędziny); PRZYJEMNA – matka nieślubnego dziecka (1796 Mysłowice); RAYNOGA – matka nieślubnego dziecka (1871 Szopienice)
ÜBERALL [Ponad wszystko] (1912 Katowice); HOLZEBECHER [Drewniany kubek] (1819 Pszczyna); TREUHAHN [Wierny, oddany, szczery kogut] – Załęże (1923), HABURGER (1870 Michałkowice); SIEBENHAAR [Siedem włosów] (1886 Szopienice); MEINWOLF [Mój wilk] (1915 Załęże), EICH HORN [Dębowy róg] (1913 Katowice); JUNGKIND [Młode dziecko] (1913 Katowice); HENDRICKS – (Jimi ?) (1913 Katowice)
CAPPELETTI (1913 Załęże); AQUILLA (1812 Mikołów); GRAZIADEI [Dzięki Bogu] (1906 Wirek);
Zdarza się także, że w księgach metrykalnych odnajdujemy postacie, które znane są zarówno z polskiej jak i światowej historii:
Michael DRZIMAŁA (1696 Lędziny) – prawdziwa postać polskiego chłopa z Poznańskiego w rzeczywistości żyjący w latach 1857-1937. Znany z oporu przeciw władzy pruskiej i swojego słynnego wozu.
W 1805 roku w wieku 71 lat zmarł w Mysłowicach Stanislaus PONIATOWSKI. W książkach do historii Polski pojawia się jednak informacja, że odszedł do Pana w Petersburgu w 1798…
W 1896 ochrzczono w Bielszowicach Wilhelma GRIM – syna Häuera. Z historii znamy słynnego niemieckiego bajkopisarza , który także nosił to imię i nazwisko : Wilhelm Karl Grimm (1786-1859) brat Jacoba.
W księgach można także odnaleźć bohaterów filmów:
W Pszczynie w 1820 roku ślub wziął Johann RAMBO aus Schloß. Znany z ekranów „twardziel” także miał na imię Jan – JOHN RAMBO;
W Mikołowie w 1812 ślub wziął z kolei Johann KLOS – być może krewniak słynnego agenta HANSA KLOSSA
Zdarza się także, że na kartach jednej strony odnajdujemy „dziwne” zestawienia nazwisk nupturientów lub dziecka i jego ojca chrzestnego:
W parafii Michałkowice w lutym 1813 ślub wzięły dwie pary z których kawalerowie mieli na nazwiska: GŁODEK i NIEIADEK.
W parafii Bogucice w 1851 ochrzcili dziecko rodzice o nazwiskach: ojciec CHRABIA [z zawodu Kutscher – woźnica] i matka o nazwisku BISKUP.
W Lędzinach w 1726 roku ochrzczono dziecko Stanislausa CIEPŁY, którego chrzestny nazywał się Petrus ZIMNY. Wszyscy z Krasów.
W 1823 roku w Dębieńsku ślub wziął myśliwy [Jäger] o nazwisku JELEŃ
Nazwisko KRZYŻOWSKI – kawalera z Tychów zapisano w formie +ŻOWSKI (1852)
Katowice, dn. 22.09.2015 r.
Odwiedzającym naszą stronę internetową, którzy pragną poznać naszą śląską ziemię przez pryzmat nazwisk (osób ochrzczonych, poślubionych i pogrzebanych) przedstawiamy kolejny zbiór w tej materii… Szczególnie liczne nazwiska pochodzą z kategorii… niemieckie zbitki słowne :)
ZALEIPIWO (1837 Kochłowice); LEJWODA (Zapowiedzi z Piotrowic); NIEDOPIL (1912 Radlin), PARZYMIĘSO (1936 Mysłowice); KAPINOS (1908 Bogucice); CAŁUSEK (1799 Dębieńsko); ZMYŚLONY (1924 Katowice); PRZENICZKA (1837 Rybnik); OBDZIDRONG (1802 Połomia); CICHOWLAZ (1947 Chorzów); WIERCIMOK [WIERCI MAK ?] (1845 Rybnik); RYCHLIKOT (1912 Radlin), QUASNI (1908 Bogucice); ANONYMUS (1799 Dębieńsko); PĘDZIWIATR (1924 Katowice); ZALEIPIWO (1837 Kochłowice); LEJWODA (Zapowiedzi z Piotrowic); PARZYMIĘSO (1936 Mysłowice); AUSTRALIA (1919 Załęże); HUDOPYTALSKA (1720 Miedźna);
GEFUNDEN [Znaleziony] (1919 Załęże); SIEBRINGHAUS [Siedmio- okręgowy dom ?] (1845 Rybnik); MÜHLRAD [Młyńskie koło] (1853 Chorzów); HAFERSTROH [Owsiana słoma] (1897 Chorzów); LADENSCHUCH [Sklep z butami ?] (1801 Mikołów); SALZGEBER [Dający lub rozdający sól?] (1901 Chorzów); CHIRSCHBERGER [Jeleniogórski] (1919 Załęże); ROSENBERGER [Różanogórski] (1873 Piekary Śląskie); GOLDBERG [Złota góra] (1921 Załęże); WITTWER [Wdowiec] (1875 Tychy); FREIWALD [Wolny las] (1876 Rybnik); KLEINGEIST [Mały duch] (1898 Pszczyna); SCHÖNHOLZ [Ładne drewno] (1787 Pszczyna); DREIFIER [Drei Vier? Trzy Cztery?] (1819 Tychy); SÜSSMANN [Słodki człowiek] (1873 Chorzów); STEINMANN [Kamienny człowiek] (1875 Chorzów); HAHNHÄUSER [Koguci dom – kurnik ?] (1894 Chorzów); WEISSHUHN [Biała kura] (1845 Rybnik); WEISSKELLER [Biała piwnica] (1937 Szopienice); SCHWARZKOPF [Czarna głowa] (1907 Pszczyna); von SCHWARZHORN [Czarny róg] (1857 Rybnik); WEISEIER [Białe jajko] (1780 Woszczyce); WEISSBRODT [Biały chleb] (Rybnik); SPARWASSER [czyżby człowiek oszczędzający wodę?] (1882 Rybnik); ROTFELD [Czerwone pole] (1798 Pszczyna); WOHLGEMUTH [Zdrowy umysł ?] (1921 Knurów); WEINZETEL [Winny kwit, czy też kwit na wino ?] (1870 Lędziny);
Po Johannie Rambo i Schreku przedstawiamy kolejną znaną postać, także ze świata filmu:
Arnold SCHWARZ [-eneger ?] (1837 Rybnik).
Z okazji MILIONOWEGO WEJŚCIA
na STRONĘ INTERNETOWĄ
ARCHIWUM ARCHIDIECEZJALNEGO W KATOWICACH
(dnia 2 października 2016 roku)
Prezentujemy Państwu NOWE NAZWISKA ŚLĄZKÓW.
Jak się okazało księgi metrykalne z terenu archidiecezji katowickiej pełne są nazwisk, które zaczerpnięte zostały ze Starego Testamentu. Zapewne te, które prezentujemy poniżej nie są wszystkimi możliwymi, jakie znajdują się w zasobie Archiwum i w przyszłości odnalezieni zostaną jeszcze inni „prorocy”… Szczególnie bogata w takie nazewnictwo jest tym razem parafia Pstrążna.
Jak to miało miejsce ostatnio, przedstawiamy także niemieckie „zbitki językowe”, gdzie pomysłowość nadających te nazwiska nie znała granic.
Można poniżej odnaleźć także rodzime – polskie (śląskie) nazwiska. Mamy nadzieję, że po raz kolejny czymś Państwa zaskoczymy i wywołamy uśmiech na twarzach.
Pracownicy Archiwum
ABEL (1931 Szopienice); SALOMON (1667 Mszana); ELIASZ (1853 Pstrążna); ISAIASZ (1843 Pstrążna); MOYŻESZ (1915 Pstrążna); SERAFIN (1864 Pstrążna); ŚWIĘTY (1851 Pstrążna); MESSIASZ (1777 Pszczyna);
LILIENTHAL [Liliowa dolina] (1898 Siemianowice Śląskie); HIRSCHBACH [Jeleni potok] (1866 Piekary Śląskie); STROHWALD [Słomiany (słomkowy) las] (1887 Żory); HIRSEKORN [Ziarno prosa] (1934 Tychy); GOLDSTEIN [Złoty kamień] (1771 Żory); von GREIFENSTERN [Chwytający (łapiący) gwiazdę] (1926 Świętochłowice); TUGENDHEIM [Tugend – cnota, niewinność; Heim – dom rodzinny] (1906 Rybnik); REGENFUSS [Deszczowa stopa] (1895 Radzionków); BEINBRECHT [Złamana noga ?] (1870 Lyski); HELLFEUER [Jasny płomień (ogień)] (1906 Rybnik); GRÜNPETER [Zielony Piotr] (1936 Katowice).
MAŁOLEPSZY (1946 Żory); SZUMILAS (1841 Szopienice); ZAWALIDROGA (1822 Lubomia); ODBIESZMAK (1809 Mikołów); NIEWIEDZIOŁ (1924 Świętochłowice);
Odnaleziony został także ślub Carla SCHRECK zawarty w 1846 roku w Pstrążnej (kawaler pochodził z Rybnika). Z kolei w parafii Bielszowice w 1909 roku, jeden z górników o imieniu Jan (Johannes) nosił nazwisko FERRARI.
Katowice, dn. 20.12.2017 r.
Z okazji Świąt Bożego Narodzenia i zbliżającego się Nowego 2018 Roku, przedstawiamy kolejne zestawienie NAZWISK ŚLĄZAKÓW – wyjątkowych, innych, specyficznych, czasem krótkich, które wynotowaliśmy z ksiąg metrykalnych z terenu Archidiecezji Katowickiej. Szczególnie liczne okazały się niemieckie zbitki wyrazowe.
SENDOBRY (1912 Chorzów); BIAŁOBRODZIEC (1879 Godów); CHATAMODO [nie zapisano czy był Japończykiem] (1768 Bogucice); NIEZGÓDKA (1923 Mysłowice); TRZESZCZILASOWA (1713 Rybnik); NIESŁONY (1923 Chorzów); ŚYK (1926 Bogucice); IN (1926 Bogucice); GREMLIN (1811 Gierałtowice); CHLEBUROD (1842 Woszczyce); RAYWINO (1791 Woszczyce); WALIGÓRA (1783 Lędziny); TRZĘSISKO (1868 Siemianowice Śl.), PRZYIEMNIAK (1821 Mysłowice); NIEBIJOSSA (1917 Bogucice); SŁABOLEPSZY (1907 Załęże); SZEFO (1812 Rybnik); STOLOT (1894 Chorzów); WÓDKA (1882 Chorzów); PECH (1927 Bogucice); PALIMĄKA (1916 Świętochłowice Śl.); POLIMUCHA (1811 Rybnik); CZTERNASTY (1936 Załęże); PRZYSAMBOR (1896 Chorzów); PRZYLAS (1917 Chorzów); BEZNOSEK (1842 Woszczyce); KUBAŃCZYK (1842 Woszczyce); GRANAT (1782 Bieruń); CHWALIBUTH (1687 Rybnik); SZCZĘDZIŁATKA (1757 Mysłowice); KUPIDZIURA (1745 Mikołów); GOLIBRZUCH (1931 Chorzów); NOWOBILSKI (1863 Żory);
SCHÖNWALDER [Pięknoleski ?] (1867 Michałkowice); EISENBERG [Żelazna góra] (1917 Chorzów); KAMMHOLZ [Drewniany grzebień ?] (1842 Kochłowice); EIGENWILLICH [Własna, swoja wola ?] (1831 Kochłowice); GRÜNSCHPECK [Zielona słonina] (1896 Siemianowice); GOLDSTEIN [Złoty kamień] (1908 Chorzów); ANSORGE (Na kłopot, Na troskę ?] (1906 Michałkowice); SOMMERFELD [Letnie pole] (1906 Chorzów); VETTERKIND [Dziecko kuzyna ?] (1887 Nowy Bytom); EHRENREICH [Szanowane, honorowe państwo, królestwo] (1912 Lipiny); STEINBACH [Kamienny potok] (1873 Szopienice); WIESEBACH [Łąkowy potok] (1908 Orzegów); WEINKAUF [Zakup wina ?] (1911 Katowice); FRIEDBERG (1868 Michałkowice); ROSENFELD [Różane pole] (1812 Rybnik); ROSENBLATT [Płatek róży] (1871 Michałkowice); ZUKUNFT [Przyszłość] (1868 Siemianowice Śl.); KIRSCHSTEIN [Wiśniowy kamień] (1870 Siemianowice Śl.); NEUWALD [Nowy las] (1821 Mysłowice); SEEWALD [Jeziorny las ?] (1922 Chorzów); EICHWALD [Dębowy las] (1896 Katowice); GOTTWALD [Boży las] (1909 Radzionków); GRÜNBERGER [Zielonogórski] (1822 Mysłowice); ROTHENBURG [Czerwony zamek] (1898 Załęże); GUTSFELD [Dobre pole] (1897 Katowice); WEINWOLF (Winny wilk ?] (1940 Załęże); SCHNEEWEISS [Śnieżnobiały] (1907 Siemianowice Śl.); WEISSHELLER [Jasno biały] (1868 Chorzów); BLEICHROTH [Blada czerwień ?] 1934 Chorzów); ROTHKEGEL [Czerwony stożek, kręgiel] (1784 Wodzisław Śl.); KÖNIGSHAUS [Królewski dom = zamek ?] (1892 Lubomia); HAUSSÄNGER [Domowy śpiewak ?] (1869 Ruptawa); SCHÖNMÜNTZ [Piękny, dobry pieniądz] (1836 Pszczyna); SPIELVOGEL [Grający = śpiewający ? ptak] (1912 Żory); LANGHAMMER [Długi młotek] (1912 Orzegów); DÜNEBIER [Dünn – cieńkie piwo ?] (1806 Rybnik); SCHÖNBORN [Dobrze urodzony] (1806 Rybnik);
Ślub w Chorzowie (ówcześnie Königshütte) w 1920 roku wziął JOHANN KOCHANOWSKI. Nie zapisano czy był poetą.
W 1791 roku w Lędzinach ochrzczony został STANISLAUS PALUCH – który w filmie „MIŚ” występuje jako „Passenger Stanislaw Paluch”.